📅 30 Haziran 2025 | Güncel Afet Bilgilendirmesi

Türkiye’nin en önemli gerçeklerinden biri olan deprem gerçeği, sadece Marmara değil, tüm ülke genelinde milyonlarca insanın doğrudan karşılaşabileceği bir afet tehdididir. Bu nedenle “depremde ne yapılmalı?” sorusu, her vatandaşın cevabını çok iyi bilmesi gereken bir sorudur. Bilinçli bireyler, yalnızca kendi yaşamlarını değil, sevdiklerinin hayatını da kurtarabilir. Bu yazımızda, deprem öncesi, anı ve sonrası için uygulanması gereken adımları detaylıca ele alıyoruz.

📍 Deprem Öncesinde Hazırlık Şart

Uzmanlar, “depremde ne yapılmalı” sorusunun ilk yanıtının hazırlıklı olmak olduğunu söylüyor. Deprem sırasında panik yapmamak ve doğru adımları atabilmek, ancak önceden yapılan hazırlıklarla mümkün olur. Peki bu hazırlıklar neler?

• Deprem çantası hazırlayın. İçerisinde su, kuru gıda, fener, yedek piller, ilk yardım seti, düdük, yedek kıyafet, hijyen ürünleri ve kimlik fotokopileri bulundurulmalı.
• Mobilyaları sabitleyin. Evdeki dolap, raf, televizyon gibi devrilme riski olan eşyaları sabitleyin.
• Toplanma alanınızı öğrenin. E-devlet üzerinden mahallenize en yakın AFAD toplanma alanını kontrol edin.
• Aile afet planı yapın. Aile bireyleri ile bir acil durum planı hazırlayın ve herkesin uygulayabileceğinden emin olun.

🔴 Deprem Anında Ne Yapılmalı?

Sarsıntı başladığında panik yapmak, en büyük tehlikelerden biridir. Bu anda yapılması gereken temel hareket, “Çök-Kapan-Tutun” kuralına göre davranmaktır. İşte adım adım deprem sırasında yapmanız gerekenler:

1. Çökün: Diz çökerek kendinizi olabildiğince küçültün.
2. Kapanın: Başınızı ve boynunuzu koruyacak şekilde kapanın.
3. Tutunun: Sağlam bir nesneye tutunarak düşmemeye çalışın.

Pencere kenarlarından, devrilebilecek eşyalardan, merdivenlerden ve asansörlerden kesinlikle uzak durun. Dışarıdaysanız açık bir alanda durun. Bina yakınından, direklerden ve ağaçlardan uzaklaşın. Araçtaysanız durun, kemerinizi takın ve araç içinde kalın.

🕒 Deprem Sonrası İlk Dakikalar

Deprem sona erdiğinde tehlike bitmiş olmaz. Çünkü hasar görmüş binalar çökebilir, gaz kaçağı veya elektrik yangınları yaşanabilir. “Depremde ne yapılmalı?” sorusunun cevabı burada da devam ediyor:

• Gaz, su ve elektrik vanalarını kapatın.
• Etraftaki yaralılara yardım edin, ancak yerinden oynamış kişilere dikkatli müdahale edin.
• Cep telefonunuzu gereksiz kullanmayın. Acil yardım hatları meşgul olmamalı.
• Binanız ağır hasar aldıysa asansör kullanmadan dışarı çıkın.
• Artçı sarsıntılar yaşanabileceği için dikkatli olun, güvende olduğunuzdan emin olmadan binaya dönmeyin.

🏞 Toplanma Alanları Nerede?

AFAD ve yerel belediyeler tarafından belirlenen toplanma alanları, deprem sonrası vatandaşların güvenli şekilde toplanabileceği açık alanlardır. E-Devlet sistemi üzerinden kendi adresinize en yakın toplanma noktası bilgisine ulaşabilirsiniz.

Bu alanlarda yardım ekipleri toplanır, temel ihtiyaçlar karşılanır ve bilgi akışı sağlanır. Eğer toplanma alanınız yoksa en yakın açık spor alanı, okul bahçesi ya da park gibi alanlara yönelmeniz önerilir.

🔋 Acil Şarj ve Haberleşme Hizmetleri

Deprem sonrasında en büyük sorunlardan biri de iletişimdir. GSM operatörleri aşırı yüklenmeden dolayı çalışmayabilir. Bu nedenle cep telefonları yalnızca acil durumlar için kullanılmalı, düşük güç modunda tutulmalıdır. Belediyeler ve özel firmalar tarafından kurulan acil mobil şarj istasyonları, özellikle büyük şehirlerde kritik öneme sahiptir.

Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa gibi şehirlerde belirlenen toplanma noktalarına güneş enerjili mobil şarj üniteleri yerleştirilmiştir. Bu alanlardan vatandaşlar ücretsiz olarak yararlanabiliyor.

👨‍👩‍👧 Psikolojik Hazırlık da Şart

Deprem sadece fiziksel değil, psikolojik anlamda da büyük bir travmadır. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve engelli bireyler için bu süreç çok daha zorlu geçebilir. Aileler, çocuklarına depremi oyunlaştırarak anlatmalı, onları korkutmadan eğitmeli. Psikolojik ilk yardım uygulamaları da unutulmamalıdır.

“Depremde ne yapılmalı?” sorusu aslında yaşamın her alanına yayılan bir bilinçtir. İş yerlerinde, okullarda, kamu alanlarında yapılacak düzenli tatbikatlar bu bilincin yerleşmesini sağlar.

📊 Sonuç: Bilgi Hayat Kurtarır

Türkiye gibi bir deprem ülkesinde yaşarken “depremde ne yapılmalı?” sorusuna verilecek yanıtlar hayat kurtarır. Bu yüzden deprem bilinci, sadece afet anında değil, her an hazır olunması gereken bir sorumluluktur. Unutmayın, hazırlıklı olmak panikten daha güçlüdür.

Sosyal medya fenomeni ve televizyon dünyasının tanınan isimlerinden biri olan Nihal Candan, uzun süredir mücadele ettiği ciddi bir yeme bozukluğu olan anoreksiya nedeniyle hayatını kaybetti. Bu acı kayıp, birçok kişinin bu hastalık hakkında yeniden düşünmesine neden oldu. Peki, anoreksiya nedir, nasıl gelişir ve neden bu kadar tehlikelidir?

Genç yaşta gelen büyük trajedi

Nihal Candan, kardeşi Bahar Candan ile birlikte uzun yıllardır ekranların dikkat çeken yüzlerinden biriydi. Moda programlarıyla ün kazanan ve sosyal medya içerikleriyle geniş bir kitleye ulaşan Nihal, son dönemlerde yaşadığı sağlık problemleriyle gündeme gelmişti.

Özellikle cezaevi sürecinden sonra aşırı kilo kaybı yaşayan Candan, yakın çevresi tarafından ciddi bir yeme bozukluğuyla mücadele ettiği yönünde uyarılmıştı. Yapılan tetkikler sonucunda ona “anoreksiya nervoza” teşhisi kondu. Ne yazık ki bu teşhis çok geç konulmuştu.

Peki, anoreksiya nedir?

Anoreksiya, tıbbi adıyla anoreksiya nervoza, kişinin beden algısında bozulmalar yaşamasıyla başlayan ve aşırı zayıflama isteğiyle yemek yemeyi reddetme gibi davranışlara yol açan psikolojik bir yeme bozukluğudur. Anoreksiya hastaları genellikle aynaya baktıklarında kendilerini olduklarından çok daha kilolu görürler ve bu algı sapması onları aç kalmaya, yemeklerden kaçınmaya ve hatta bazen aşırı egzersiz yapmaya iter.

Bu hastalık sadece fiziksel değil; psikolojik etkileriyle de son derece yıkıcıdır. Depresyon, özgüven eksikliği, sosyal izolasyon ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal sorunlarla birlikte ilerler.

Anoreksiya belirtileri nelerdir?

• Aşırı kilo kaybı ve sürekli zayıf kalma arzusu
• Yiyeceklerden kaçınma, yemek yememe
• Sürekli diyet yapma ve kalori hesaplama
• Soğuk havaya karşı aşırı hassasiyet
• Saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma
• Kadınlarda adet döngüsünün kesilmesi
• Konsantrasyon eksikliği ve yorgunluk
• Kendini sürekli şişman hissetme

Nihal Candan’ın çevresindekiler de bu belirtileri sıkça gözlemlediklerini dile getirmişti. Ancak çoğu anoreksiya hastasında olduğu gibi, kişi bu hastalığı kabul etmiyor ve yardım almak istemiyor.

Tedavi edilmezse ne olur?

Anoreksiya tedavi edilmediğinde hayati tehlike doğurabilecek sonuçlar doğurabilir. Kalp ritm bozuklukları, tansiyon düşüklüğü, organ yetmezliği ve kas erimesi gibi fiziksel komplikasyonlar yaşanabilir. Uzmanlara göre, en yüksek ölüm oranına sahip olan psikolojik hastalıkların başında gelmektedir.

Nihal Candan da tedavi sürecine geç kalınan örneklerden biri oldu. Son dönemde vücut ağırlığı 25 kilograma kadar düşmüş, yaşamsal organ fonksiyonlarında ciddi bozulmalar başlamıştı. Anoreksiya, yalnızca zayıf kalma arzusu değil; ölümcül bir hastalıktır.

Sosyal medya ve toplumsal baskının rolü

Uzmanlara göre anoreksiya hastalığının artışında sosyal medya büyük bir rol oynuyor. İnceliğin güzellik standardı haline gelmesi, estetik kaygılar, filtreli fotoğraflar ve mükemmel görünme baskısı, gençleri bu tuzağa sürüklüyor.

Nihal Candan da yıllardır kamuoyunun gözü önünde yaşayan biri olarak bu baskılara maruz kalmış olabilir. Sürekli güzel görünme ihtiyacı, kameralar karşısında kusursuz olma arzusu ve toplumsal beklentiler, onun psikolojik olarak yıpranmasına yol açmış olabilir.

Aileler ne yapmalı?

Anoreksiya hastalığında en önemli şey erken teşhistir. Aileler, çocuklarında kilo takıntısı, yemek yeme reddi, sürekli diyet yapma gibi davranışlar gözlemlediklerinde bir uzmana başvurmalıdır. Bu hastalık bireysel mücadeleyle atlatılamaz; psikiyatri, psikoloji ve beslenme uzmanlarının bir arada çalışması gerekir.

Nihal Candan’ın ardından

Nihal Candan’ın hayatını kaybetmesi, sadece bir bireyin kaybı değil, aynı zamanda bir toplumsal uyarı niteliği taşıyor. Bu hastalık gibi sessiz ilerleyen ve çoğu zaman göz ardı edilen hastalıkların ne kadar ölümcül olabileceğini hepimize bir kez daha gösterdi.

Onun trajedisi, belki de birçok gencin bu konuda farkındalık kazanmasına vesile olacaktır. Nihal Candan’ın adı artık sadece ekranlardaki enerjik görüntüsüyle değil, aynı zamanda bir farkındalık sembolü olarak da hatırlanacak.

Peki siz bu hastalık hakkında ne düşünüyorsunuz? Çevreniz de bu hastalığa yakalanan veya yakalanmaya yatkın olan insanlar var mı? Her şeyden önce sağlık gelir. Sağlığınıza dikkat etmezseniz, ne kadar popüler olursanız olun, ne kadar paranız olursa olsun hepsi boş. Sizlere sağlıklı mutlu günler dileriz.

2025 yılı itibarıyla sağlıklı yaşam ve dengeli beslenme konusunda öne çıkan en önemli trendlerden biri Mavi Bölge diyeti oldu. Uzun ömürlü insanların yaşadığı coğrafyaları inceleyen araştırmacıların geliştirdiği bu diyet modeli, yalnızca kilo kontrolü değil; kalp sağlığı, bağışıklık gücü ve zihinsel performans için de olumlu etkiler sağlıyor.

Peki Mavi Bölge diyeti nedir? Hangi gıdaları içeriyor? Kimler uygulayabilir? İşte detaylar…

🌍 Mavi Bölgeler Nedir?

“Mavi Bölgeler” (Blue Zones), dünyada insanların ortalamanın çok üzerinde yaşam süresine sahip olduğu 5 bölgeyi tanımlamak için kullanılan bir kavram. İlk kez araştırmacı Dan Buettner tarafından tanımlanan bu bölgeler şunlardır:

• Okinawa (Japonya)
• Sardinya (İtalya)
• Ikaria (Yunanistan)
• Nicoya Yarımadası (Kosta Rika)
• Loma Linda (Kaliforniya, ABD – Adventist topluluğu)

Bu bölgelerde yaşayan insanlar 90 yaşını geçebiliyor, çoğu zaman kronik hastalıklardan uzak yaşıyor ve yaşam kaliteleri yüksek oluyor. İşte bu yaşam biçiminin merkezinde Mavi Bölge diyeti yer alıyor.

🥗 Diyetin Temel Prensipleri

Mavi Bölge diyeti, bitkisel ağırlıklı ve işlenmemiş gıdalara dayalı bir beslenme tarzını benimser. Hayvansal ürünler çok az tüketilir. Diyetin temel taşları:

• Baklagiller: Mercimek, nohut, fasulye en sık tüketilen protein kaynakları.
• Tam tahıllar: Arpa, esmer pirinç, yulaf gibi kompleks karbonhidratlar.
• Sebzeler ve yeşillikler: Mevsimsel, organik ve yerel ürünler tercih edilir.
• Meyveler: Özellikle lif oranı yüksek olanlar (elma, armut, böğürtlen vs.)
• Kuruyemişler: Badem, ceviz ve fındık hem protein hem de sağlıklı yağ kaynağı.
• Zeytinyağı: Özellikle Akdeniz bölgesinden gelenler tercih edilir.
• Haftada bir-iki kez küçük porsiyonlarda balık tüketimi

Hayvansal kırmızı et, şekerli içecekler ve işlenmiş ürünler neredeyse hiç yer almaz. Süt ürünleri de sınırlıdır, genellikle fermente ürünler (yoğurt, kefir) tercih edilir.

🧬 Bilim Ne Diyor?

2025 yılı boyunca yayınlanan birçok tıbbi araştırma, Mavi Bölge diyeti ile beslenen bireylerde şu etkilerin görüldüğünü ortaya koydu:

• Kalp hastalıkları riskinde %35’e varan azalma
• Tip 2 diyabet gelişme riskinde düşüş
• Vücut kitle indeksinin daha sağlıklı seviyelerde olması
• Bağışıklık sisteminin daha dengeli çalışması
• Bilişsel fonksiyonlarda yaşa bağlı gerilemenin yavaşlaması

Ayrıca yapılan deneysel çalışmalarda bu diyetin “inflamasyon azaltıcı” etkisi gösterildi. Yani vücutta kronik hastalıklara yol açan iltihap seviyeleri bu diyet sayesinde azalıyor.

🕒 Günde Kaç Öğün? Ne Zaman?

Mavi Bölge insanları genellikle üç öğün tüketiyor. Kahvaltı, günün en zengin öğünü. Akşam yemekleri ise oldukça hafif ve erken saatlerde (genellikle 17:00–18:00 arasında) tüketiliyor. Ara öğünlerde ise kuruyemiş veya meyve tercih ediliyor.

👨‍👩‍👧‍👦 Aileyle Yemek Kültürü de Önemli

Mavi Bölge diyeti sadece “ne yediğinizle” ilgili değil, aynı zamanda “nasıl yediğinizle” de ilgili. Bu kültürlerde insanlar yemeklerini genellikle aileleri veya arkadaşlarıyla birlikte, sohbet eşliğinde yiyor. Hızlı yemek, ekran karşısında tüketim ya da yalnız yemek gibi alışkanlıklar bu bölgelerde yok.

🇹🇷 Türkiye’de Uygulamak Mümkün mü?

Evet! Türk mutfağı, özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde Mavi Bölge diyeti prensiplerine oldukça yakın. Zeytinyağlılar, sebze yemekleri, yoğurtlu tarifler ve bol yeşillik ile bu diyeti benimsemek oldukça kolay. Ancak işlenmiş gıdaların ve fazla et tüketiminin azaltılması gerekiyor.

🔚 Sonuç: Uzun Yaşamın Sırrı Tabağınızda Olabilir

Mavi Bölge diyeti, 2025’in sağlıklı yaşam trendleri arasında en dikkat çekici olanlardan biri. Uzun ve kaliteli bir yaşam için hem beslenme hem yaşam tarzı değişiklikleri gerekiyor. Hazır Türk mutfağı da bu diyete oldukça yakınken, siz de sofranızı yeniden şekillendirmeye ne dersiniz?